Kijk even om je heen. Wat heb je aan? Waar zit je op? Wat hangt er voor de ramen? Je raadt het misschien al. Textiel is overal om ons heen. Maar de textielindustrie heeft een zware impact op ons milieu. “Wat als we ons textiel op een meer interactieve manier gaan gebruiken? Zouden dat hun levensduur verlengen?”, vraagt designonderzoeker Alice Buso zich af.
Voor haar promotieonderzoek aan de faculteit Industrieel Ontwerpen ging Alice Buso op zoek naar manieren om een nauwere band met textiel te creëren. De uitkomst van haar experimenten zouden de manier waarop we naar textiel kijken kunnen veranderen. Dat zou de levensduur van textiel kunnen verlengen, en dus hun milieu-impact verlagen.
In twee experimenten testte Alice uit hoe mensen omgaan met verschillende textielvormen.
“Ik vond inspiratie bij het werk van onderzoeker Holly McQuillan. Holly ontwikkelt een nieuwe manier om kleding te maken, een 3D-weeftechniek.” Met behulp van deze techniek ontwierp Alice voor haar eerste experiment driedimensionaal textiel dat opvouwbaar, samendrukbaar en uitrolbaar is. Elke vorm nodigt uit tot een andere handeling. Vouwen, duwen, rollen. Het textiel was met een lamp verbonden en kon worden gebruikt om het licht met verschillende acties aan en uit te doen.
Mensen voelden zich wat ongemakkelijk bij hun interactie met bijzondere textielvormen, maar ze waren ook creatief.
Op basis van de resultaten merkte Alice dat we niet gewend zijn aan interactie met bijzondere textielvormen. “Mensen voelden zich wat ongemakkelijk, maar ze waren ook creatief. Ze speelden met de textielvormen op manieren die we niet hadden verwacht. Vooral de vormen die minder bekend waren wekten interesse op, sommigen bleven ermee te spelen.”
Een multifunctionele theedoek
Voor haar tweede experiment ontwierp Alice een theedoek en gaf deze aan 8 huishoudens om te gebruiken. In tegenstelling tot een gewone theedoek is deze 'levend'. De vorm en het uiterlijk veranderen. Hij krimpt bijvoorbeeld wanneer hij in contact komt met water. En als hij in de wasmachine is gewassen, komt hij er drie keer zo lang uit.
“Hoe reageren mensen wanneer de theedoek compleet van vorm verandert? Vinden ze nieuwe manieren om hem te gebruiken? Of is de drempel toch te hoog? Over het algemeen reageerden mensen verrast en enthousiast op de veranderingen, maar soms ook teleurgesteld. Hebben ze hem 'verkeerd' gebruikt? En lieten ze het links liggen. Sommigen vonden wel nieuwe toepassingen. Als deken, sjaal, speelgoed voor hun kind, of badmat, bijvoorbeeld.”
Sommige mensen vinden andere toepassingen voor oude T-shirts. Als schoonmaakdoek bijvoorbeeld. Maar dat is een downgrade.
Voor Alice was het een tweede bevestiging dat we het moeilijk hebben om textiel op verschillende manieren te gebruiken. “Mijn werk was te zien op de Dutch Design Week 2024. Sommige mensen vertelden me dat ze andere toepassingen vinden voor oude T-shirts. Als schoonmaakdoek bijvoorbeeld. Dit is het beste waar we op dit moment op kunnen hopen, maar het is een ‘downgrade’ van de stof.”
Oproep aan ontwerpers en wetgevers
“Ontwerpers kunnen een verschil maken. Laten we textiel ontwerpen met meerdere gebruiksmogelijkheden, en laten we textiel niet langer zien als een specifiek product of met een specifiek doel. Zo kunnen wij als consument creatief worden en er verschillende toepassingen voor vinden. Misschien raken we op deze manier meer gehecht aan ons textiel, wat de levensduur ervan kan verlengen.”
Laten we textiel ontwerpen met meerdere gebruiksmogelijkheden en laten we textiel niet langer zien als een specifiek product of met een specifiek doel.
“Ik wil ook een oproep doen aan beleidsmakers. Een product wordt heel strikt gecategoriseerd. Als een T-shirt bijvoorbeeld in een derde fase in een boodschappentas zou kunnen veranderen, zou het als niet duurzaam worden gecategoriseerd, omdat het zijn eerste vorm en oorspronkelijke functie niet behoudt. We hebben flexibiliteit in de wetgeving nodig om textiel een langer leven te geven.”
