Prof.dr. P. Pelzer

Hoogleraar Ruimtelijke Planning en Strategie
Afdeling Urbanism 

Peter Pelzer wordt gedreven door een fascinatie voor en zorg om de inrichting van de ruimte van verre toekomsten. Centraal in zijn benadering staan langetermijndenken en verbeelding. Hoe maak je de verre toekomst belangrijker in de ruimtelijke keuzes die we nu maken? “Om echte verandering te bereiken, moeten we het bekende durven loslaten.”

Verbeeldingsparadox

Bij het inrichten van de ruimte wordt vaak gekeken naar de problemen in het nu of nabije toekomst. Terwijl de keuzes die we nu maken decennia, soms eeuwen, doorwerken. Het denken in toekomstbeelden is echter niet eenvoudig. We definiëren de toekomst nog vaak ten opzichte van de bestaande situatie. Pelzer: "We vinden het moeilijk om voorbij het bekende te denken. Je hebt kennis over het nu nodig om toekomstbeelden te schetsen, maar die kennis beperkt je ook.” Dit noemt Pelzer een verbeeldingsparadox”: “Zonder belang in het heden kun je makkelijker alternatieve toekomsten voorstellen, maar hebben die weinig gevolgen. Met belang in het heden is het heel moeilijk die alternatieve toekomsten voorstelbaar te maken. De paradox is dus dat precies datgene wat wenselijk is -belang in het heden en een voorstelling van een andere toekomst- moeilijk samen gaan. Gelukkig is een paradox een schijnbare tegenstelling, dat betekent dat er oplossingen mogelijk zijn.” 

Hoewel het belang van het lange termijnperspectief noodzakelijk is, betekent dit niet dat dingen moeten worden vastgelegd voor de eeuwigheid. “Langetermijndenken kan ook juist betekenen dat we incalculeren dat een bestemming weer kan veranderen. Bij de inrichting van de ruimte hechten we aan zekerheid. We doen alsof bestemmingen  –  zoals wonen, landbouw, industrie  – tot in de eeuwigheid hetzelfde blijven. Dat uitgangspunt is op zichzelf al twijfelachtig, maar met de onzekerheid van klimaatverandering komt dit steeds meer onder de druk te staan. Ik pleit voor een benadering waarin we meer gaan ‘denken in decennia’.”

Onderwijs

Pelzer is een gelauwerd docent en onderwijsvernieuwer. In 2021 won hij een Hogeronderwijspremie van het Ministerie van OCW met het project Mixed Classroom en werd in 2024 verkozen tot landelijk Docent van het Jaar. Pelzer over zijn onderwijsvisie: “Het is voor mij belangrijk dat de binnen- en buitenwereld samenkomen in het leerproces van studenten. Als docent draag je expertise, voorbeelden en perspectieven aan, maar ik vind dat de student uiteindelijk zelf een standpunt moet bepalen.” Voor Pelzer houdt onderwijs overigens niet op na de bachelor of master. Hij was op de Universiteit Utrecht onderwijsdirecteur Onderwijs voor Professionals: “Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat je een leven lang blijf leren. En daar heeft  juist de universiteit een cruciale taak.”

Ervaring

Peter Pelzer was Universitair hoofddocent aan het departement Sociale Geografie en Planologie en onderwijsdirecteur Onderwijs voor Professionals van de Faculteit Geowetenschappen, beide aan de Universiteit Utrecht. Daarnaast was hij in het verleden onder meer kwartiermaker van de Urban Futures Studio, extern commissielid van de Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur, projectleider van de Post-Fossil City Contest, (hoofd)redacteur van RUIMTEVOLK en AGORA, en onderzoeker bij de gemeente Amsterdam.

Peter Pelzer is auteur van het open access essay Verantwoordelijk voor de toekomst: op zoek naar een planologie van de lange termijn.